Mars in oppositie, de Leoniden in afwezigheid van de Maan en een interessant schouwspel van sterren aan de avondhemel. Er zijn weer genoeg redenen om naar de sterren te kijken.

Laat in de komende drie maanden niets aan uw oog ontsnappen: in de infografiek “Astronomische hoogtepunten in het najaar van 2020” vindt u veel belangrijke gebeurtenissen aan de hemel in één oogopslag. In de bijhorende tekst vindt u meer wetenswaardige details.

Wij wensen u spannende uren observatieplezier.

September:

06/09 Maan bij Mars

Op de 5e ’s avonds staan de Maan en Mars dicht bij elkaar: vanaf 21.30 uur MEZT verschijnen ze beide boven de oostelijke Horizon. In de loop van de nacht komen ze echter steeds dichter bij elkaar te staan, tot ze in de vroege uurtjes van 06/09 op minder dan een graad afstand van elkaar staan.

11/09 Neptunus in oppositie

Neptunus is de uiterste planeet van het zonnestelsel: veel astronomieliefhebbers hebben hem tot nu toe slechts zelden gezien. Op dit moment echter bereikt hij zijn oppositie en staat de hele nacht op een gunstige positie aan de hemel. In de avonduren vinden we hem boven de oostelijke horizon tussen Waterman en Vissen. Met zijn 7,8 mag kunt u hem met elke verrekijker opsporen, maar enkel met een telescoop herkennen we de planeetschijf van de 4,3 miljard kilometer verwijderde Neptunus.

14/09 Maan bij Venus en M44

Bent u een vroege vogel? Top, want dan kunt u genieten van een ontmoeting tussen de Maan, Venus en de open sterrenhoop M44. Bij donkere hemel kunt u dit schouwspel zelfs met het blote oog herkennen. De drie hemellichamen staan bijna op één lijn, met M44 in het midden. Bijzonder fijn is dat de helderheid van de Maan afneemt en ze slechts voor 14% belicht is.

25/09 Maan bij Jupiter en Saturnus

De hele zomer lang konden we Saturnus en Jupiter aan de avondhemel in Boogschutter waarnemen. Het was een absoluut hoogtepunt bij elke astronomische waarneming. Kort na het begin van de herfst, op 25/09, kunt u hen mooi samen met de Maan bewonderen.

Oktober:

03/10 Maan bij Mars

Deze maand merkt ook de Maan dat Mars wel de ster van de maand moet zijn, want ze komt hem in oktober meteen twee maal tegen. Deze nacht staan ze op een afstand van 4 graden van elkaar.

03/10 Venus bij Regulus

Nog vóór de ochtendschemering zien we in het oosten het lentesterrenbeeld Leeuw verschijnen. Opvallend is dat Venus en de helderste ster Regulus bij elkaar staan – hij staat trouwens op plaats 22 van de helderste sterren aan de nachtelijke hemel. Het is leuk om de grote verschillen in helderheid van beide hemellichamen eens bewust waar te nemen.

08/10 Draconiden

De Draconiden (of Giacobiniden) zijn een meteorenzwerm die uit het sterrenbeeld Draak afkomstig lijkt te zijn. Op 8 oktober wordt het hoogtepunt van de vallende sterren verwacht. Een voorspelling over het aantal vallende sterren waarop u zich kunt verheugen, is helaas echter onmogelijk, aangezien dit sterk kan variëren.

De radiant ligt in de buurt van de ster Draconis. Draak is een circumpolair sterrenbeeld, waardoor de radiant zich ’s avonds op een optimaal zichtbare hoogte bevindt.

14/10 Mars in oppositie

Mars vervolledigt zijn tocht rond de Zon in 686 dagen. Ongeveer om de twee jaar staat hij in oppositie. De laatste keer, in 2018, stond hij heuglijk dicht bij de Aarde en verscheen reuzegroot, maar slechts laag boven de horizon. Dit jaar is de diameter van de planeetschijf slechts twee boogseconden kleiner, maar staat hij duidelijk hoger aan de hemel. Dat betekent: een van de beste kansen om hem waar te nemen in de komende jaren.

21/10 Orioniden

De Orioniden zijn een kleine meteorenzwerm met ongeveer 20 vallende sterren per uur. De radiant ligt in het sterrenbeeld Orion in de buurt van de ster Betelgeuze. Hoewel u de vallende sterren de hele maand lang kunt observeren, ligt het hoogtepunt tussen 20 en 21 oktober. De beste tijd om te observeren is tussen 22 uur en 5 uur.

21/10 Maan verduistert Gamma Sgr

Elke astronomieliefhebber vindt het fascinerend wanneer de Maan een ster verduistert, vooral wanneer het proces aan de nog onbelichte kant van de Maan aanvangt. 21 oktober ’s avonds is een ideale gelegenheid daarvoor. Om 20.35 uur wordt de 2,8 mag heldere ster Gamma Sgr in het sterrenbeeld Boogschutter verduisterd. Bij dergelijk heldere sterren is het effect daarvan verbluffend: ze verdwijnt achter de Maan alsof iemand haar licht heeft gedoofd en verschijnt pas om 21.42 uur weer aan de andere kant. Op dat moment kan de Maan op vele plaatsen echter al zijn ondergegaan.

22/10 Maan bij Jupiter en Saturnus

Nauwelijks een maand na de vorige ontmoeting zoekt de Maan opnieuw het gezelschap van de planeten Jupiter en Saturnus op. Beste tijd om te observeren: tijdens de avondschemering.

29/10 Maan bij Mars

Vanavond ontmoeten de Maan en Mars elkaar en staan op een afstand van 3 graden van elkaar.

31/10 Uranus in oppositie

Uranus is een van de meest verafgelegen gasreuzen. Door de telescoop ziet u hem slechts als klein, groen schijfje waarop geen details te herkennen zijn. Maar toch kunt u de planeet identificeren. Zoek Uranus aan de hand van een kaart of beter nog: met het GoTo-systeem van uw telescoop. Dan kunt u de planeet bij een vergroting van 150-200x herkennen.

November:

10/11 Mercurius in grootste westelijke elongatie

Mercurius bevindt zich in zijn grootste hoek ten opzichte van de Zon, van 19 graden. Op deze ochtend van het jaar is hij ’s ochtends het best zichtbaar. Op 10 november kunnen we Mercurius rond 5.30 uur boven de oostelijke horizon zien verschijnen. Zodra hij aan de mistlagen ontsnapt, schittert hij helder onder Venus.

11/11 Maan verduistert v-Virgo

Op 11 november komt u best vroeg uit bed, want ’s ochtends vanaf 6.40 uur vindt een zeldzame en zeer goed zichtbare sterverduistering plaats. De Maan verduistert de 4 mag heldere ster v-Virgo.

12/11 Jupiter bij Pluto

Jupiter en Pluto komen elkaar tegen en benaderen elkaar op 12 november tot op 40 boogseconden. Normaal gezien is het moeilijk om de vroegere planeet, nu een dwergplaneet, zomaar op te sporen. Hij is namelijk lichtzwak en niet te onderscheiden van een ster. Dit keer echter dient Jupiter als goed oriëntatiepunt om Pluto ook zonder GoTo-montering op te sporen.

13/11 Maan bij Mercurius en Venus

In de ochtendschemering ziet u een constellatie die bij elke astronomieliefhebber een fonkeling in de ogen teweegbrengt: in oostelijke richting, in het sterrenbeeld Maagd, schitteren Venus, Mercurius en de zeer broze Maansikkel. De perfecte gelegenheid voor een mooi sfeerbeeld van de nachtelijke hemel.

16/11 Leoniden

Van de 16e op de 17e bereiken de Leoniden hun hoogtepunt. Samen met de Perseïden behoren ze tot de beroemdste meteorenzwermen. In het verleden waren er jaren waarin deze meteoren als regendruppels uit de hemel vielen. Dat gebeurt doorgaans om de 33 jaar, wanneer de Aarde en de zwerm van de Leoniden elkaar kruisen. In normale jaren haalt de zwerm maximaal 20 vallende sterren per uur. Dit jaar gaat de smalle Maansikkel al vroeg onder en kunnen we de hele nacht ongehinderd van de vallende sterren genieten.

19/11 Maan bij Jupiter en Saturnus

Het sterrenbeeld Boogschutter verdwijnt nu definitief aan de vroege avondhemel. Niettemin kunnen we vandaag de vijf dagen oude Maan en de planeten Jupiter en Saturnus samen vlak boven de horizon bewonderen.

25/11 Maan bij Mars

De Maan en Mars ontmoeten elkaar vandaag vanop een afstand van ongeveer 6 graden.